Ile trwa postępowanie upadłościowe konsumenckie, gdy upadły dłużnik nie posiada majątku?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej, gdy dłużnik nie posiada majątku 

Osoby zainteresowane upadłością konsumencką bardzo często nurtuje pytanie, czy jak nie dysponuję żadnym majątkiem, to mogę wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Pytanie na pierwszy rzut oka zasadne. Otóż, brak majątku po stronie dłużnika nie wpływa na możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Wielokrotnie wskazywałem już na swoim blogu, jakie warunki należy spełnić, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką. Po pierwsze dłużnik musi mieć status konsumenta (nie prowadzić działalności gospodarczej), a po drugie musi być niewypłacalny. Wśród tych przesłanek nie ma zatem przesłanki dotyczącej konieczności posiadania przez dłużnika jakiegokolwiek majątku. 

Czy brak majątku wpływa na długość prowadzonego postępowania upadłościowego? 

Nieposiadanie przez dłużnika jakiegokolwiek majątku nie wpływa na ocenę i rozpoznanie przez sąd samego wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Ma jednak istotne znaczenie na dalszym etapie sprawy tj. już po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. W postanowieniu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej sąd m.in. ustanawia syndyka, który ma prowadzić dalsze postępowanie. Dwa podstawowe zadania syndyka to spisanie i ustalenie wierzycieli upadłego, którzy sami muszą zgłosić się ze swoimi wierzytelnościami do postępowania. Drugie zadanie, to zbycie majątku dłużnika (majątku, który podlega egzekucji). Jeśli zatem upadły nie dysponuje majątkiem (ruchomościami, nieruchomościami, papierami wartościowymi itd.), to oczywistym jest, że całe postępowanie przebiegnie sprawniej, szybciej. Syndyk będzie miał mniej pracy związanej z likwidacją majątku znajdującego się w masie upadłości. 

Upadłość konsumencka bez zbycia majątku upadłego, czy jest możliwa? 

Co do zasady, w ramach postępowania upadłościowego syndyk wyznaczony przez sąd powinien dokonać likwidacji (sprzedaży) majątku upadłego, oczywiście jeżeli upadły dysponuje takim majątkiem. Kwoty uzyskane ze sprzedaży podlegają podziałowi między wierzycieli biorących udział w postępowaniu upadłościowym, pokrywają również koszty samego postępowania upadłościowego. Co ważne, w ramach likwidacji majątku sprzedawane są wszystkie nieruchomości należące do upadłego, w tym mieszkanie, czy też dom, w którym mieszka upadły z rodziną. 

Czy cały majątek upadłego podlega sprzedaży? 

Jest pewna kategoria rzeczy, które nie podlegają sprzedaży (likwidacji) w ramach prowadzonego postępowania upadłościowego. Dość szczegółowe wyliczenie w tym względzie zawiera art. 829 Kodeksu postępowania cywilnego (stosowany również w sprawach upadłościowych). Zgodnie z nim: 

Nie podlegają egzekucji: 

1. przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika i jego domowników, w szczególności lodówka, pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka mikrofalowa, płyta grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, łóżka, stół i krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju;
2. pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu; zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca; 
3. jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
4. narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych; 
5. u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy lub u dłużnika, będącego osobą fizyczną wykonującą działalność gospodarczą – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
6. przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7. produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 974 i 981) niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy; 
8. niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej wyroby medyczne, wyposażenie wyrobów medycznych, systemy i zestawy zabiegowe, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych, zmiany dyrektywy 2001/83/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002 i rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 oraz uchylenia dyrektyw Rady 90/385/EWG i 93/42/EWG (Dz. Urz. UE L 117 z 05.05.2017, str. 1, z późn. zm.24) ), oraz wyroby medyczne 24) Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 117 z 03.05.2019, str. 9, Dz. Urz. UE L 334 z 27.12.2019, str. 165, Dz. Urz. UE L 130 z 24.04.2020, str. 18 i Dz. Urz. UE L 241 z 08.07.2021, str. 7. ©Kancelaria Sejmu s. 391/569 2023-06-13 do diagnostyki in vitro i wyposażenie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/746 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz uchylenia dyrektywy 98/79/WE i decyzji Komisji 2010/227/UE (Dz. Urz. UE L 117 z 05.05.2017, str. 176, z późn. zm.25);
9. przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.