Zgoda rodzica na wyjazd dziecka za granicę. Jak ją uzyskać?
03.06.2019
Porady prawne
Paweł Kasprzyk
Zbliża się sezon wakacyjny, sporo naszych rodaków wyjedzie zapewne odpoczywać za granicę zabierając ze sobą swoje pociechy. No właśnie, ale jak to właściwie jest z tym wyjazdem dziecka za granicę?
Zacznę może od przywołania podstawowych przepisów dotyczących władzy rodzicielskiej, bo te są akurat istotne dla omówienia kwestii poruszanej w dzisiejszym wpisie. Art. 92 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że dziecko aż do uzyskania pełnoletności pozostaje pod władzą rodzicielską.
Z kolei art. 93 § 1 ww. Kodeksu wskazuje, że co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Kolejne przepisy określają w jaki sposób wykonywana jest ta władza rodzicielska. W szczególności należy zwrócić uwagę na art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: §1. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. §2. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Po takim wstępie można przejść do konkretów.
Nie ulega wątpliwości, że decyzja o wyjeździe za granicę dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej należy do tzw. istotnych spraw dziecka. Zatem w przypadku kiedy władza rodzicielska przysługuje w pełni obojgu rodzicom, to muszą oni wspólnie zdecydować o wyjeździe dziecka za granice, niezbędna jest zgoda obojga. Zgoda ta może dotyczyć przykładowo wyjazdu na zagraniczną wycieczkę szkolną, czy też wyjazdu za granicę tylko z jednym z rodziców. Decyzja tak nie należy tylko do jednego z rodziców. Jeżeli rodzice nie dojdą do porozumienia, każdy z nich może zwrócić się do sądu opiekuńczego o rozstrzygnięcie tej kwestii. Zatem, małżonkowie, partnerzy, czy rozwiedzeni już małżonkowie w sytuacji gdy oboje nadal dysponują władzą rodzicielską, powinni razem decydować o tej kwestii.
Podobnie rzecz się ma gdy władza rodzicielska przysługuje w pełni tylko jednemu z rodziców, a drugi rodzic ma tą władzę ograniczoną np. do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka. Takie orzeczenie o ograniczeniu władzy rodzicielskiej może wynikać np. z wyroku rozwodowego. Jeżeli taka sytuacja ma miejsce, to rodzic któremu sąd ograniczył władzę rodzicielską do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka również musi wyrazić zgodę na wyjazd dziecka za granice, czy to na określony czas czy to na pobyt stały. Jeżeli rodzice nie dojdą do porozumienia, to każdy z nich może wnioskować o rozstrzygnięcie tej sprawy przez sąd. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza w kontekście zgody na stały wyjazd dziecka za zagranicę z jednym z rozwiedzionych małżonków, bowiem w praktyce oznacza to, że drugi z rodziców pozbawiony zostaje kontaktu z dzieckiem. W tego typu sprawach sąd szczegółowo i wnikliwie bada sprawę przed wydaniem zgody.
Jeżeli natomiast władza rodzicielska przysługuje tylko jednemu rodzicowi, gdyż np. drugi z rodziców został jej pozbawiony przez sąd, to nie ma konieczności uzyskiwania zgody rodzica, któremu władza ta nie przysługuje.
Na koniec chciałbym jeszcze zwrócić uwagę na dwie rzeczy. W przypadku kiedy dziecko wyjeżdża za granicę tylko z jednym z rodziców, to warto aby dysponował on ze sobą pisemną zgodą drugiego rodzica na wyjazd bądź ewentualnie orzeczeniem sądu w tym względzie. Może się ona przydać na granicy, podczas kontroli. W prawdzie zgoda rodzica może być wyrażona w dowolny sposób, ale dla celów dowodowych i praktycznych warto mieć ją na piśmie. Druga rzecz, to kwestia paszportu dla dziecka, tu sytuacja jest podobna, na wyrobienie paszportu konieczna jest zgoda obojga rodziców. Jeżeli nie ma tej zgody, to można wnioskować do sądu o rozstrzygnięcie również i tego zagadnienia. Trzeba oczywiście przy tym pamiętać, że wyrażenie zgody przez jednego z rodziców na wyrobienie paszportu dziecku nie oznacza, że rodzic ten wyraża niejako automatycznie zgodę na wyjazd dziecka za granicę np. na stałe. Zgoda na wyrobienie paszportu i zgoda na wyjazd dziecka za granicę to dwie różne rzeczy.
Zapraszam do kontaktu, chętnie odpowiem na wszelkie pytania związane z podjętą tutaj tematyką.