Upadłość konsumencka Gdańsk, Gdynia, Sopot
Niewiele jest kancelarii prawnych specjalizujących się w tematyce upadłości konsumenckiej. Wprawdzie przepisy wprowadzające bankructwo osobiste przyjęto już w 2008 r., ale nadal nie są one powszechnie znane i stosowane. Tymczasem, zarówno dla osób indywidualnych (prywatnych), jak i dla byłych przedsiębiorców (prowadzących kiedyś jednoosobową działalność gospodarczą) ogłoszenie upadłości konsumenckiej może być rozwiązaniem umożliwiającym nowy start.
Udzielamy pomocy w zakresie:
- ustalenia, czy istnieją przesłanki do ogłoszenia upadłości konsumenckiej,
- sporządzenia wniosku o upadłość konsumencką,
- określenia warunków spłaty wierzycieli,
- reprezentujemy klientów przed sądem upadłościowym oraz syndykiem.
Dlaczego warto wybrać naszą Kancelarię w sprawie o upadłość konsumencką w Gdańsku, Gdyni, czy Sopocie?
Kancelaria Radcy Prawnego Pawła Kasprzyka posiada bogate doświadczenie w prowadzeniu spraw o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Reprezentujemy również dłużników przed sądem i syndykiem po wydaniu przez sąd postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Wymaga podkreślenia, że od samego początku, a więc od wprowadzenia do polskiego systemu prawnego w 2009 r. instytucji polegającej na oddłużeniu osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, świadczyliśmy pomoc prawną w tym względzie dla mieszkańców Gdańska, Gdyni czy Sopotu. Z czasem rozszerzyliśmy obsługę, nie tylko pomagaliśmy osobom zamieszkującym w Gdańsku, ale również w innych częściach województwa pomorskiego. Obecnie prowadzimy sprawy upadłościowe w wielu sądach północnej Polski.
Wieloletnie doświadczenie, prowadzenie spraw w różnych sądach, teoretyczna i praktyczna znajomość tematów związanych z niewypłacalnością powoduje, że możemy zaoferować każdej osobie zainteresowanej upadłością konsumencką pomoc prawną na najwyższym poziomie. Co istotne, Kancelaria posiada w tym zakresie wysoką skuteczność – potwierdza to duża liczba uwzględnianych przez sądy wniosków, które złożyliśmy w imieniu dłużników.
Wymaga również podkreślenia, iż wielokrotnie angażowaliśmy się w roli ekspertów w różnego rodzaju akcje edukacyjne prowadzone na terenie miasta Gdańska, a przeznaczone dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji finansowej. Uczestniczymy w „Tygodniu Bezpieczeństwa Ekonomicznego”, które odbywają się cyklicznie w Gdańsku, czy w „Dniu bez długów”. Radca prawny Paweł Kasprzyk jest współautorem poradnika dla osób zadłużonych finansowanego ze środków Miasta Gdańska – „Pocieszek”. Prowadzi również szkolenia z tematyki związanej z oddłużaniem osób fizycznych (konsumentów). Zobacz:
https://www.gdansk.pl/download/2018-11/117957.pdf
W których miastach Kancelaria świadczy usługi z zakresu upadłości konsumenckiej? – Gdańsk, Gdynia, Sopot
Z racji swojej siedziby zlokalizowanej w Gdańsku, nasza kancelaria obsługuje głównie klientów z Trójmiasta, a więc osoby zamieszkujące i zainteresowane upadłością konsumencką w Gdyni, w Sopocie czy Gdańsku. Co nie oznacza oczywiście, że nie prowadzimy spraw osób z innych miejscowości. Obsługujemy również osoby zadłużone zamieszkujące w innych częściach województwa pomorskiego, czy też z województwa warmińsko-mazurskiego np. z Elbląga. Generalnie rzecz ujmując, obszarem naszej działalności w zakresie spraw upadłości konsumenckie jest północna Polska. Warto również pamiętać, iż np. w województwie pomorskim jest tylko jeden sąd, który rozpoznaje sprawy z zakresu upadłości konsumenckiej, jest to Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku VI Wydział Gospodarczy. Jest on właściwy do rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej np. mieszkańca Gdyni, jak również każdej innej miejscowości naszego województwa. Zatem jeżeli są Państwo zainteresowani upadłością konsumencką w Sopocie, Gdyni, Gdańsku czy innej miejscowości z północnej Polski serdecznie zapraszamy do kontaktu!
Upadłość konsumencka po zmianach, które weszły w życie w dniu 24 marca 2020 r. – najważniejsze informacje.
Spis treści:
1. Ograniczenie liczby przesłanek, które należy spełnić, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką
2. Nowe informacje, które należy zawrzeć we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
3. Rozpoznanie wniosku o upadłość konsumencką na posiedzeniu niejawnym
4. Dwa tryby prowadzenia postępowania upadłościowego
5. Zgłoszenia wierzytelności bezpośrednio do syndyka
6. Pre – pack w upadłości konsumenckiej
7. Plan spłaty wierzycieli po nowemu
8. Regulacje dotyczące zajęcia dochodu dłużnika w postępowaniu upadłościowym
9. Skarga na czynności syndyka w postępowaniu upadłościowym
10. Odmowa ustalenia planu spłaty wierzycieli
11. Opłata sądowa od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
12. Upadłość konsumencka małżonków
13. Upadłość konsumencka byłego przedsiębiorcy
14. Przesłanki upadłości konsumenckiej
15. Korzyści z upadłości konsumenckiej
16. Sprzedaż mieszkania upadłego dłużnika w postępowaniu upadłościowym
17. Czy wierzyciel może zaskarżyć postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
18. Uprawnienie wierzyciela do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej dłużnika
1. Ograniczenie liczby przesłanek, które należy spełnić, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką
Od dnia 24 marca 2020 r. została usunięta większość przesłanek, które do tej pory należało spełnić, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką. Od tego momentu, aby sąd ogłosiła upadłość konsumencką dłużnika należy spełnić dwa podstawowe wymogi. Po pierwsze, wnioskodawca musi mieć status konsumenta tj. nie prowadzić działalności gospodarczej. Po drugie, musi być niewypłacalny. Zgodnie z art. 11 Prawa upadłościowego – Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Nowelizacja niewątpliwie oferuje nowe możliwości prawne byłym przedsiębiorcom, którzy na gruncie obecnie jeszcze obowiązujących przepisów w praktyce mieli niewielkie szanse na zredukowanie swoich długów (więcej na ten temat: https://kasprzyk-waliszewski.pl/byly-przedsiebiorca-latwiej-uzyska-tzw-upadlosc-konsumencka-zmiany-w-przepisach/) Zatem osoby zadłużone prowadzące w przeszłości jednoosobową działalność gospodarczą będą traktowane w taki sam sposób, jak typowi konsumenci.
2. Nowe informacje, które należy zawrzeć we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
Na skutek nowelizacji przepisów zmieni się zapewne formularz wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Zgodnie bowiem z ustawą nowelizującą dłużnik, składając wniosek o ogłoszenie upadłości, będzie musiał przedstawić dodatkowe informacje, takie jak:
– NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich dziesięciu lat przed dniem złożenia wniosku
– informację o osiągniętych przychodach oraz o kosztach poniesionych na swoje utrzymanie, oraz osób pozostających na utrzymaniu dłużnika, w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku
– informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach
– informację o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł
– oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Oczywiście osoba wnioskująca do sądu o ogłoszenie upadłości nadal będzie musiała zawrzeć we wniosku szereg informacji, które dotychczas były wymagane, są to m.in. informacje o osobie dłużnika (imię, nazwisko, adres, PESEL), czy informacje dotyczące stanu majątku oraz swoich zobowiązań (nazwę wierzyciela, jego adres, wysokość zadłużenia, termin zapłaty). Sądy wymagają ponadto, aby dłużnik wskazywał przy okazji składania wniosku również swój adres mailowy, bądź złożył oświadczenie, że nie dysponuje takim adresem.
3. Rozpoznanie wniosku o upadłość konsumencką na posiedzeniu niejawnym
Kolejna istotna zmiana. Sąd będzie rozpoznawał wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej na posiedzeniu niejawnym, w „zaciszu swego gabinetu”, opierając się przede wszystkim na przesłanych przez dłużnika dokumentach i złożonych oświadczeniach. Dla przyspieszenia całego postępowania, Ustawodawca zrezygnował z możliwości wyznaczenia rozprawy celem rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Do tej pory, z reguły na takiej rozprawie był przesłuchiwany dłużnik bądź świadkowie, na okoliczność wykazania zaistnienia wymaganych przesłanek. W nowej procedurze oddłużania, z racji wyeliminowania większości dotychczasowych przesłanek, nie będzie już przesłuchania dłużnika, czy też wnioskowanych przez niego świadków. Tym samym, wnioskodawca dowie się o decyzji sądu z korespondencji, którą otrzyma z sądu.
4. Dwa tryby prowadzenia postępowania upadłościowego
W postanowieniu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej sąd będzie musiał zdecydować, w jakim trybie będzie dalej prowadzone postępowanie upadłościowe, którego jednym z celów jest oddłużenie niewypłacalnego dłużnika.
Ma tu do wyboru dwie zasadnicze możliwości, tryb uproszczony: przy zwiększonej roli syndyka, bez przygotowywania odrębnego planu podziału funduszy uzyskanych z likwidacji masy upadłości, bez przygotowywania odrębnej listy wierzytelności, bez udziału sędziego komisarza (teoretycznie ma być szybciej, prościej i taniej). Fundamentalnym dokumentem w tym trybie będzie projekt planu spłaty wierzycieli przygotowywany przez syndyka, który będzie zawierał informację o wierzycielach upadłego, podziale środków pochodzących z likwidacji majątku dłużnika, czy też proponowany zakres dalszych spłat wierzycieli w ramach planu spłaty.
Drugi tryb, rozbudowany, stosowany wówczas, gdy zaistnieją określone przesłanki np. jeżeli jest to uzasadnione znacznym rozmiarem majątku dłużnika, znaczną liczbą wierzycieli lub innymi uzasadnionymi przewidywaniami, co do zwiększonego stopnia skomplikowania postępowania. Wówczas zastosowanie znajdą ogólne przepisy prawa upadłościowego, stosowane w przypadku przedsiębiorców.
W tym miejscu nie sposób również nie wspomnieć o trybie układowym, niejako dodatkowym trybie. Stanowi to zupełną nowość. Otóż w ramach postępowania upadłościowego dłużnik będzie mógł zawrzeć ze swoimi wierzycielami układ. To porozumienie będzie regulowało sposób i warunki spłaty zobowiązań przez dłużnika.
5. Zgłoszenia wierzytelności bezpośrednio do syndyka
Zgłoszenia wierzytelności dokonywane przez wierzycieli w nowej procedurze będą składane bezpośrednio syndykowi, a nie jak dotychczas sędziemu-komisarzowi. To syndyk będzie musiał dokonać ich weryfikacji, bez uprzedniego badania ich przez sąd. Co więcej, pewną nowością jest to, że jeżeli wierzyciel uchybi terminowi na zgłoszenie swojej wierzytelności (ma na to, co do zasady 30 dni od ogłoszenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej w Monitorze Sądowym
i Gospodarczym) będzie musiał uiścić zryczałtowane koszty związane z tym spóźnieniem. Zgodnie
z art. 235 ust. 1 Prawa upadłościowego: Wierzyciel, który zgłosił wierzytelność po upływie terminu wyznaczonego do zgłaszania wierzytelności, ponosi zryczałtowane koszty postępowania upadłościowego wynikłe z tego zgłoszenia, nawet jeżeli opóźnienie powstało bez jego winy, w wysokości stanowiącej równowartość 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, chyba że zgłoszenie wierzytelności po upływie terminu jest wynikiem dokonania przez syndyka korekty deklaracji lub innego tego typu dokumentu obejmującego rozliczenie.
6. Pre – pack w upadłości konsumenckiej
Ustawodawca w ustawie z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw doprecyzował przepisy dotyczące tzw. Pre –packu. Dotychczasowe przepisy nie zabraniały wprawdzie wprost stosowania przepisów o przygotowanej likwidacji do upadłości konsumenckiej, jednakże wchodząca w życie w marcu br. nowelizacja rozwiewa wszelkie wątpliwości w tym względzie. Chodzi konkretnie o art. 56a – 56h wymienionej wyżej Ustawy.
W skrócie procedura przygotowanej likwidacji polega na tym, że dłużnik do wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej będzie mógł załączyć również zaproponowaną przez konkretnego nabywcę ofertę kupna jego majątku. Dla dłużnika takie rozwiązanie może przynieść szereg korzyści, ponieważ szybka likwidacja majątku znacznie skraca czas trwania postępowania, co bezpośrednio przekłada się na możliwość szybszego ustalenia planu spłat wierzycieli, a w dalszej kolejności zakończenia postępowania upadłościowego.
Nie sposób w tym miejscu nie wskazać, że oprócz powyższej zmiany dot. Pre –packu, ustawodawca poszedł w kierunku przyznania większej swobody syndykowi w kwestii likwidacji majątku upadłego dłużnika, nad którym zarząd po ogłoszeniu upadłości przejmuje syndyk.
7. Plan spłaty wierzycieli po nowemu
Po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności i przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego
w skład masy upadłości syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem albo informuje sąd, że:
- zachodzą przesłanki, które uzasadniają wydanie przez sąd postanowienia o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli
- zachodzą przesłanki do umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli
- zachodzą przesłanki do warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli.
Do informacji, którą składa syndyk sądowi powinno być załączone również stanowisko samego upadłego oraz wierzycieli. Warto również pamiętać o tym, żeby wnioskować o przeprowadzenie rozprawy przez sąd, podczas której zdecyduje się, które z powyższych rozwiązań zostanie względem upadłego zastosowane. Sąd analizując sytuację majątkową, osobistą upadłego dłużnika przydzieli go niejako do jednej z 3 grup, a to będzie determinowało dalsze działania sądu. I tak:
Grupa pierwsza: Osoby, które nie zawiniły i nie doprowadziły do stanu niewypłacalności, bądź nie zwiększyły stopnia niewypłacalności w sposób umyślny lub w skutek rażącego niedbalstwa (np. przyczyną niewypłacalności była choroba, czy nagła utrata pracy).
Grupa druga: Osoby, które doprowadziły do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększyły jej stopień wskutek umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa.
Grupa trzecia: Upadli dłużnicy, którzy doprowadzili do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększyli jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, lub Ci, co, do których sąd w ciągu ostatnich 10 lat umorzył całość lub część zobowiązań.
Jeżeli upadły zalicza się do pierwszej grupy, to sąd może ustalić dla niego plan spłaty na okres do 36 miesięcy (czyli tyle ile w obecnych przepisach). Na takie rozwiązanie zatem, mogą liczyć jedynie rzetelni dłużnicy, którym nie można przypisać umyślności bądź rażącego niedbalstwa w powstaniu stanu niewypłacalności lub jego pogłębieniu.
W przypadku kiedy upadły zostałby zaliczony przez sąd do drugiej grupy, to wówczas plan spłaty może zostać ustalony na okres nie krótszy niż 36 miesięcy ani dłuższy niż 84 miesiące.
Natomiast upadły, który zostałby przypisany do trzeciej grupy musi liczyć się z tym, że sąd może odmówić mu w ogóle ustalenia planu spłaty.
Zatem, jak wynika z powyższego, kwestia tego z jakich przyczyn doszło do niewypłacalności dłużnika, czy wynikało to z jego umyślnego działania, czy też rażącego niedbalstwa nadal będzie badana przez sąd, będzie to następowało jednakże na etapie ustalania planu spłaty wierzyciel, a nie jak dotychczas na etapie rozpoznawania wniosku o ogłoszenie upadłości.
Warto również wskazać, że sam projekt planu spłaty, w trybie uproszczonym, będzie dokumentem
o charakterze fundamentalnym. Jego charakter zmieni się w porównaniu z tym obecnym. Jak zostało to już wspomniane, będzie on przygotowywany przez syndyka i będzie zawierał informacje
o wierzycielach upadłego, podziale środków z likwidacji masy upadłości, czy też proponowanym zakresie dalszych spłat wierzycieli, a także części zobowiązań upadłego powstałych przed ogłoszeniem upadłości podlegających umorzeniu po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. Projekt będzie zatwierdzany przez Sąd.
I jeszcze jedna istotna rzecz, w przypadku gdy upadły w drodze wykonania planów podziału oraz planu spłaty wierzycieli spłaci co najmniej 70% zobowiązań (objętych planem spłaty wierzycieli), plan spłaty wierzycieli nie będzie mógł zostać ustalony na okres dłuższy niż 1 rok. Natomiast w sytuacji, gdy w drodze wykonania planów podziału oraz planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 50% zobowiązań (objętych planem spłaty wierzycieli), plan spłaty wierzycieli nie będzie mógł zostać ustalony na okres dłuższy niż 2 lata.
8. Regulacje dotyczące zajęcia dochodu dłużnika w postępowaniu upadłościowym
Ustawodawca nowelizując Prawo upadłościowe rozwiał również wątpliwości dotyczące wysokości zajęcia dochodu upadłego, w tym m.in. wynagrodzenia za pracę w postępowaniu upadłościowym.
Art. 63 przywołanej ustawy wysokość kwoty podlegającej wyłączeniu z masy upadłości uzależnia od tego, czy na utrzymaniu upadłego ktoś jeszcze pozostaje, czy też nie. I tak, w przypadku ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, na której utrzymaniu nie pozostają inne osoby, w skład majątku dłużnika nie wchodzi część dochodu upadłego odpowiadająca kwocie stanowiącej 150% kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W przypadku postępowania dotyczącego osoby fizycznej, na której utrzymaniu pozostają inne osoby, do masy upadłości nie wchodzi także część dochodu upadłego, która odpowiada iloczynowi liczby osób pozostających na utrzymaniu upadłego oraz upadłego i 150% kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
Co istotne, sędzia-komisarz na wniosek upadłego lub syndyka może w inny sposób określić część dochodu upadłego, która nie wchodzi w skład majątku upadłego, zgodnie z powyżej przedstawionymi zasadami, biorąc pod uwagę szczególne potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe oraz możliwości ich zaspokojenia. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie upadłemu i wierzycielom.
Część dochodu upadłego, która nie wchodzi do masy upadłości zgodnie z powyższymi zasadami nie podlega egzekucji.
9. Skarga na czynności syndyka w postępowaniu upadłościowym
Ustawodawca dokonując zmiany w Prawie upadłościowym, wprowadził instytucje skargi na czynności syndyka. Skarga dotyczy także zaniechania przez syndyka dokonania czynności. Zatem, wskazane
w ustawie podmioty, niezadowolone z działań syndyka uzyskały możliwość realnego działania
i kwestionowania nieprawidłowych poczynań syndyka.
Skargę może złożyć upadły, wierzyciel lub inna osoba, której prawo zostało przez czynności lub zaniechanie syndyka naruszone albo zagrożone. Zgodnie z przepisami skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma procesowego oraz określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano, jak również wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności. Powinna również zawierać stosowne uzasadnienie. Co ważne skargę wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia dokonania czynności, gdy upadły, wierzyciel lub osoba, której prawo zostało przez czynność syndyka naruszone albo zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona; w innych przypadkach – od dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności upadłego, wierzyciela lub osoby, której prawo zostało przez czynność syndyka naruszone albo zagrożone, a w braku zawiadomienia – od dnia powzięcia wiadomości przez skarżącego o dokonanej czynności. Skargę na zaniechanie przez syndyka dokonania czynności wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się, że czynność miała być dokonana.
Skargę wnosi się bezpośrednio do syndyka, który dokonał zaskarżonej czynności lub zaniechał jej dokonania. Syndyk w terminie trzech dni od dnia otrzymania skargi sporządza uzasadnienie zaskarżonej czynności, o ile nie zostało ono sporządzone wcześniej, albo przyczyn jej zaniechania i przekazuje je wraz ze skargą do właściwego sądu upadłościowego, chyba że skargę w całości uwzględnia. O uwzględnieniu skargi syndyk zobowiązany jest zawiadomić skarżącego oraz zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy.
Po przekazaniu skargi do właściwego sądu, sąd rozpoznaje ją w terminie siedmiu dni od dnia jej wpływu do sądu, a gdy skarga zawiera braki formalne, które podlegają uzupełnieniu – od dnia jej uzupełnienia.
Co istotne i warte podkreślenia, wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania upadłościowego, ani dokonania zaskarżonej czynności, chyba że sąd wstrzyma dokonanie czynności.
Sąd odrzuci skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również skargę, której braków nie uzupełniono w terminie. Na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi przysługuje skarżącemu zażalenie. Jednakże w razie odrzucenia skargi z powyższych powodów, sąd z urzędu bierze pod uwagę okoliczności wskazane w skardze i w razie potrzeby wydaje syndykowi polecenie dokonania odpowiednich czynności lub zakazuje syndykowi dokonania określonych czynności.
10. Odmowa ustalenia planu spłaty wierzycieli
Nowelizacja Prawa upadłościowego wprowadziła również kilka niekorzystnych z punktu widzenia upadłego konsumenta rozwiązań. W szczególności chciałbym zwrócić uwagę na to przewidziane w art. 49114a ust. 1 omawianej Ustawy. Zgodnie z tym przepisem: Sąd wydaje postanowienie o odmowie ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli:
1) upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań,
2) w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań
– chyba że ustalenie planu spłaty wierzycieli lub umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowe umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Co to w praktyce oznacza?
Otóż, może się okazać, iż mimo ogłoszenia przez sąd upadłości konsumenckiej, jeżeli w dalszym toku postępowania sąd dojdzie do przekonania, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań albo w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono już postępowanie, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, to wówczas w praktyce upadły nie uzyska finalnego oddłużenia. Oczywiście pod warunkiem, że w danym przypadku nie znajdą zastosowania względy słuszności bądź humanitarne.
11. Opłata sądowa od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
Często zdarza się, że osoby rozważające możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie tzw. upadłości konsumenckiej zaczynają rozmowę od zasadniczego pytania – Panie mecenasie, a ile w zasadzie będzie kosztować złożenie takiego wniosku?
Zgodnie z art. 76a ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych: „Od wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej pobiera się opłatę podstawową”. Opłata podstawowa wynosi obecnie 30 zł i taką właśnie kwotę należy uiścić składając wniosek. Nie ulega wątpliwości, iż jest to niewielka opłata, dzięki czemu większa grupa osób może sobie pozwolić na wszczęcie postępowanie upadłościowego.
Oczywiście jeżeli ktoś korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika tj. radcy prawnego czy adwokata musi liczyć się z koniecznością uiszczenia wynagrodzenia za podejmowane przez niego czynności. Wysokość takiego wynagrodzenia pozostaje w kwestii ustaleń między klientem a jego pełnomocnikiem.
Należy jednak pamiętać, że prawidłowe i rzetelne przygotowanie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest w tym przypadku bardzo ważne, bowiem jego uwzględnienie przez Sąd otwiera drogę do oddłużenia dłużnika.
Dlatego też warto skorzystać z pomocy profesjonalisty.
12. Upadłość konsumencka małżonków
W naszej dotychczasowej praktyce wielokrotnie spotykaliśmy się z pytaniem czy małżonkowie mogą wspólnie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości?
W obecnym stanie prawnym przepisy nie przewidują takiej możliwości. Zatem, każdy z małżonków powinien złożyć oddzielnie wniosek o ogłoszenie swojej upadłości. Z naszych dotychczasowych obserwacji wynika, że sąd rozpoznając takie wnioski bardzo często stara się podchodzić do sprawy całościowo, wyznaczając przykładowo posiedzenia w obu sprawach bezpośrednio po sobie.
Trzeba bowiem pamiętać, że niejednokrotnie zobowiązania zaciągane były przez małżonków wspólnie, na przykład na zaspokojenie potrzeb rodziny. W takich sytuacjach, każdy z małżonków w spisie wierzycieli we wniosku o ogłoszenie upadłości wskazuje zobowiązanie zaciągnięte wspólnie.
I na koniec jeszcze jedna istotna uwaga, złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez któregokolwiek z małżonków, a w dalszej kolejności ogłoszenie przez sąd jego upadłości, powoduje, że między małżonkami powstaje z mocy prawa rozdzielność majątkowa.
Majątek, który wcześniej zaliczany był do majątku wspólnego małżonków, wchodzi w skład masy upadłości dłużnika.
Drugi małżonek może natomiast zgłosić swoją wierzytelność wynikającą z udziału w majątku wspólnym w ramach toczącego się postępowania upadłościowego.
13. Upadłość konsumencka byłego przedsiębiorcy
Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy Prawo upadłościowe, osoba fizyczna, która prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą może złożyć wniosek o ogłoszenie tzw. upadłości konsumenckiej zaraz po wyrejestrowaniu działalności gospodarczej z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Chodzi oczywiście o wykreślenie z Ewidencji, a nie tylko zawieszenie działalności gospodarczej. Osoba bowiem, która zmieniła wpis w CEIDG i zawiesiła jedynie działalność gospodarczą, nadal ma status przedsiębiorcy. Tym samym nie spełnia podstawowej przesłanki tzn. nie jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (konsumentem).
Oczywiście były przedsiębiorca musi być osobą niewypłacalną, a więc taką, która utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Najprościej, rzecz ujmując chodzi o osobę, która ma długi i nie reguluje ich od przynajmniej 3 miesięcy.
14. Przesłanki upadłości konsumenckiej
Na skutek nowelizacji Prawa upadłościowego, która weszła w życie w dniu 24 marca 2020 r. znikła większość przesłanek, które należało spełnić, aby sąd ogłosił upadłość konsumencką.
W obecnym stanie prawny w zasadzie należy spełniać dwa wymogi.
Po pierwsze, wnioskodawca musi mieć status konsumenta tj. nie prowadzić działalności gospodarczej. Nie powinien być wpisany jako przedsiębiorca w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Po drugie, musi być niewypłacalny. Zgodnie z art. 11 Prawa upadłościowego – Dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Oczywiście niewypłacalny dłużnik musi jeszcze złożyć do właściwego sądu nieobarczony błędami ani brakami formalnymi wniosek o ogłoszenie upadłości. Wzór tego wniosku został określony przez rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.
15. Korzyści z upadłości konsumenckiej
Sąd może ogłosić upadłość osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (konsumenta), jeżeli stał się on niewypłacalny. Niewypłacalność to stan, w którym dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Celem upadłości konsumenckiej jest z jednej strony oddłużenie niewypłacalnego konsumenta, poprzez umorzenie w całości lub w części jego długów, z drugiej strony natomiast – zapewnienie ochrony wierzycielowi w postaci odzyskania należności od niewypłacalnego konsumenta. Upadłość konsumencka jest niewątpliwie korzystnym rozwiązaniem dla dłużnika, bowiem może się okazać, że jej ogłoszenie stanowi jedyną szansę na wyjście ze stanu nadmiernego zadłużenia.
Po pierwsze, celem upadłości konsumenckiej jest oddłużenie konsumenta, które w określonych sytuacjach może wiązać się z umorzeniem części jego zadłużenia, które powstało przed dniem ogłoszenia upadłości (niekiedy umorzeniem całości zadłużenia).
Kolejną korzyścią związaną z upadłością konsumencką jest uniknięcie konieczności brania udziału w kilku indywidualnych, niezależnych od siebie postępowaniach egzekucyjnych w przypadku, gdy konsument ma obowiązek zaspokojenia roszczeń względem wielu wierzycieli. Postępowanie upadłościowe łączy w sobie wszystkie roszczenia wierzycieli wobec konsumenta i umożliwia skumulowanie ich w ramach jednego postępowania.
W ramach ustalonego przez sąd planu spłaty wierzycieli istnieje możliwość rozłożenia części długu na raty. W każdym przypadku, ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe dłużnika, stan majątku, konieczność utrzymania jego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich potrzeby mieszkaniowe. Po zrealizowaniu przez upadłego planu spłaty wierzycieli, sąd umarza resztę niespłaconych zobowiązań zaciągniętych przed dniem ogłoszenia upadłości.
Z chwilą ogłoszenia upadłości wszystkie postępowania o zapłatę wszczęte przed jej ogłoszeniem, toczące się przeciwko konsumentowi, ulegają zawieszeniu. Zawieszeniu ulega także postępowanie egzekucyjne, co niewątpliwie zwiększa komfort psychiczny konsumenta.
Ponadto, upadłość konsumencka umożliwia wsparcie konsumenta w zaspokojeniu jego potrzeb mieszkaniowych. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy. Do czasu zbycia lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, istnieje możliwość uzyskania zaliczki na poczet tej kwoty. W związku z tym, upadły ma zapewnione środki na poszukiwanie nowego lokalu mieszkalnego.
Kolejna bezpośrednia korzyść upadłości konsumenckiej to zatrzymanie naliczania odsetek od wierzytelności niezabezpieczonych rzeczowo. Naliczanie odsetek zostaje zatrzymane z chwilą ogłoszenia upadłości. Daje to pewność, że dług konsumenta nie będzie się powiększał.
Korzyścią z upadłości konsumenckiej jest także to, iż w momencie umorzenia zobowiązań konsumenta, sąd rejestrowy z urzędu wykreśla jego dane z rejestru dłużników niewypłacalnych w Krajowym Rejestrze Sądowym.
16. Sprzedaż mieszkania upadłego dłużnika w postępowaniu upadłościowym
Niewątpliwie jest to jedno z pierwszych pytań, które nasuwa się osobom rozważającym możliwość złożenia do Sądu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Z dniem ogłoszenia upadłości dłużnika nieprowadzącego działalności gospodarczej – konsumenta, mieszkanie bądź dom jednorodzinny stają się jednym z elementów masy upadłości. Co istotne, w toku dalszego postępowania upadłościowego winny być one zbyte, a kwoty pochodzące ze sprzedaży przeznaczone na zaspokojenie wierzycieli.
W art. 342a ust.1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, ustawodawca przewidział jednak szczegółowe rozwiązania dotyczące zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych upadłego, w sytuacji gdy sprzedaży podlega mieszkanie bądź dom jednorodzinny, w którym upadły dłużnik zamieszkuje. Jeżeli upadły jest osobą fizyczną i w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.
Kwotę, o której mowa powyżej, na wniosek upadłego, określa sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym:
- liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu,
- zdolności zarobkowe upadłego,
- sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,
- opinię syndyka.
Sędzia-komisarz po przeanalizowaniu wniosku upadłego oraz powyższych okoliczności wydaje postanowienie, na które przysługuje zażalenie.
Do czasu zbycia lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, po jego opróżnieniu przez upadłego, istnieje możliwość uzyskania zaliczki na poczet tej kwoty, jeżeli pozwalają na to fundusze masy upadłości.
17. Czy wierzyciel może zaskarżyć postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Bardzo często spotykamy się z pytaniami osób, których sąd ogłosił upadłość konsumencką, jak również wierzycieli takich osób, czy wierzyciel może zaskarżyć postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej dłużnika?
Otóż, w postępowaniu o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wierzyciele w ogóle nie biorą udziału, stąd też nie mają możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej swojego dłużnika.
W praktyce wierzyciele dowiadują się o ogłoszeniu upadłości dłużnika już po ogłoszeniu przez sąd o tym w fakcie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym albo z zawiadomienia, które przesłał im syndyk. Niewątpliwie takie rozwiązanie korzystne jest dla dłużnika, który nie musi obawiać się, że wierzyciel niezadowolony z faktu ogłoszenia jego upadłości będzie podejmował środki prawne celem zaskarżenia postanowienia sądu.
18. Uprawnienie wierzyciela do złożenia wniosku
o ogłoszenie upadłości konsumenckiej dłużnika
Oczywistym jest, że wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć sam dłużnik (osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej).
Nasuwa się jednak pytanie, czy są jeszcze jakieś inne podmioty, które posiadają legitymację do złożenia takiego wniosku?
Do 31 grudnia 2015 r. wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej mógł złożyć jedynie dłużnik. Jednakże sytuacja uległa zmianie wraz z wejściem w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. nowelizacji Prawa upadłościowego. Przyjęte zmiany dają również wierzycielowi możliwość zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ale tylko dłużnika – byłego przedsiębiorcy, po zaprzestaniu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia takiej osoby z właściwego rejestru nie upłynął rok.
Stosuje się to rozwiązanie odpowiednio do osób, które przestały być wspólnikami osobowych spółek handlowych oraz osób, które faktycznie prowadziły działalność gospodarczą, pomimo jej niezarejestrowania, jeżeli od dnia zaprzestania prowadzenia działalności nie upłynął rok.
Postępowanie o ogłoszenie upadłości tej grupy osób, byłych już przedsiębiorców, wszczęte z wniosku wierzyciela, prowadzi się w oparciu o przepisy dotyczące upadłości konsumenckiej.
Zarówno dłużnik, jak również wierzyciel składają wniosek o ogłoszenie upadłość konsumenckiej na urzędowych formularzach, które zostały określone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie określenia wzorów formularzy wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
Z oczywistych względów zakres danych we wniosku składanym przez wierzyciela podlega istotnemu ograniczeniu. Wymagane jest jedynie podanie danych identyfikacyjnych dłużnika oraz uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek o ogłoszenie jego upadłości.
Wierzyciel nie ma konieczności wskazywania np. innych wierzycieli czy wysokości przysługujących im wierzytelności.
Radca Prawny Paweł Kasprzyk
Najczęściej zadawane pytania
Z reguły samo rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej zajmuje sądowi kilka miesięcy. Zgodnie z art. 27 ust. 2 Prawa upadłościowego wniosek powinien zostać rozpoznany przez sąd w ciągu 2 miesięcy. Kolejne miesiące, już po ogłoszeniu upadłości dłużnika przez sąd, związane są z działalnością syndyk. Dodatkowo do 36 miesięcy może trwać realizacja planu spłaty wierzycieli ustalonego przez sąd (w skrajnych przypadkach plan spłaty może być ustalony nawet na 84 miesiące). Zatem całe postępowanie nie jest krótkie, ale jego celem jest oddłużenie dłużnika i o tym należy pamiętać.
Wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie może złożyć osoba prowadząca działalność gospodarczą (wpisana do CEIDG). Dotyczy to również osób, które zawiesiły działalność gospodarczą. Ponadto, sąd nie uwzględni wniosku osoby, która nie jest jeszcze niewypłacalna (czyli nadal posiada zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań).
Zgodnie z art. 63 ust. 1 Prawa upadłościowego, nie wchodzi do masy upadłości, a więc nie podlega egzekucji – sprzedaży przez syndyka:
- mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (są to m.in. przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu, przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową, przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny, leki);
- wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu;
- kwota uzyskana z tytułu realizacji zastawu rejestrowego lub hipoteki, jeżeli upadły pełnił funkcję administratora zastawu lub hipoteki, w części przypadającej zgodnie z umową powołującą administratora pozostałym wierzycielom;
- środki pieniężne znajdujące się na rachunku będącym przedmiotem blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego w rozumieniu art. 119zg pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
Tak, pod warunkiem, że miejscem zamieszkania dłużnika jest Polska (tu dłużnik ma główny ośrodek swojego życia), a za granicą przebywa np. tylko w celach zarobkowych (pracuje).
Należy być niewypłacalnym konsumentem tzn. osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej (niezarejestrowaną w CEIDG), która utraciła zdolność do realizacji swoich wymagalnych zobowiązań (nie jest w stanie spłacać swoich długów). Ponadto, należy złożyć we właściwym sądzie prawidłowo wypełniony wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej (na urzędowym formularzu)
Istnieją dwa podstawowe typy upadłości. Pierwszy rodzaj dotyczy upadłości przedsiębiorców (osób prawnych, osób fizycznych, podmiotów nieposiadających osobowości prawnej, którzy prowadzą działalność gospodarczą). Drugi rodzaj to tzw. upadłość konsumencka, o którą mogą wnioskować jedynie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.
Tak. O upadłość konsumencką mogą wnioskować jedynie niewypłacalne osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Zatem do złożenia wniosku uprawniony jest też były przedsiębiorca, który nie widnieje już w CEIDG. Wniosek taki może obejmować wówczas również długi powstałe podczas wcześniej prowadzonej działalności gospodarczej.
Tak. Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wówczas, gdy wnioskodawca nie jest konsumentem (prowadzi działalność gospodarczą) albo nie jest osobą niewypłacalną (nadal posiada zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań).
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez Sąd nie jest uzależnione od tego czy niewypłacalny konsument posiada jakiś majątek. Brak majątku nie stanowi przesłanki do oddalenia wniosku o upadłość konsumencką.
Dzięki ogłoszeniu upadłości konsumenckiej i przeprowadzeniu sformalizowanego postępowania dłużnik ma szanse na całkowite oddłużenie (umorzenie niespłaconych długów) i nowy start.
Wierzyciele nie biorą udziału w sprawie, w której sąd rozpoznaje wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Co do zasady, nie mają również możliwości zaskarżenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej przez sąd. Są informowani o upadłości dopiero po jej ogłoszeniu, informuje ich o tym syndyk, bądź informację taką mogą uzyskać z ogłoszenia dokonanego w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Przepisy nie przewidują minimalnej kwoty zadłużenia, po której przekroczeniu niewypłacalny dłużnik może wystąpić do sądu z wnioskiem o ogłoszenie swojej upadłości konsumenckiej. Dłużnik może wystąpić z taki wnioskiem, mają nawet tylko jednego wierzyciela.
Tak. Zadłużenie byłego przedsiębiorcy względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czy Urzędu Skarbowego może podlegać umorzeniu w postępowaniu upadłościowym (konsumenckim).
Opłata sądowa za wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wynosi 30 zł.